Türkiye’de yerel maliye sistemi mali federalizm ilkesine değil, idari-mali desantralizasyon ilkesine dayanır. Cumhuriyet tarihi boyunca yerel yönetimler ulusal bütçenin %10’u büyüklüğünde bir kaynağı yönetmişlerdir. Bu kaynağın merkezden transfer edilen kısmı, belediye bütçeleri içinde %47-51 oranında yer tutmuştur. 1980’den bu yana GSMH ve genel bütçe üçer kat büyürken, belediye bütçeleri beş, il özel idaresi bütçeleri sekiz kat büyümüştür. Aynı tarihten bu yana, merkezi yönetimde yatırımların payı %17’den %6’ya gerilerken, belediye harcamalarında yatırımlar %20’den %40’a, il özel idaresi harcamalarında ise %50’den %75’e çıkmıştır. Belediye bütçelerinde personel harcamaları %30’luk bir paya sahiptir; il özel idaresinde ise personele ayrılan pay %3 düzeyindedir. Büyükşehir belediyeleri, harcamalarının %15’ini personele ayırmalarıyla dikkat çekmektedir. Türkiye’de yerel maliye sistemi, kuruluş mantığına uygun, tutarlı ve yerleşik bir yapı sergilemektedir.

BELEDİYELER İÇİN ELKİTABI: BELEDİYE PERSONEL YÖNETİMİ

Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi
 
TODAİE Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi'nce yapılan (YERYÖN) “Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi Araştırması”, belediyelerde pekçok alan için elkitaplarına büyük bir gereksinme duyulduğunu ortaya çıkarmıştı. Boşluğun bir ölçüde de olsa giderilmesi amacıyla (YEREP) "Yerel Yönetimler İçin eğitim Malzemesi Geliştirme Projesi" hazırlanmış ve uygulama geçirilmiştir. YEREP çerçevesinde bir yandan YerelNet web sitesi geliştirilmiş, bir yandan da bu kitap - CD hazırlanmıştır.

Kitabın ilk çalışmaları Devlet Personel Başkanlığı, Emekli Sandığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan uygulamayı bilen kişilerden bir Program Kurulu oluşturulması ile başlamıştır. Program Kurulu, personel iş ve işlemleri konusunda kullanılan mevzuat ve uygulamada karşılaşılan temel sorunlardan hareket ederek çalışmış ve kitabın hazırlanmasını sağlamıştır. CD, bu materyal temelinde, Anadolu Üniversitesi tarafından geliştirilmiştir.

Kitap, on iki bölümden oluşuyor. Personel yönetimi nedir ne değildiri anlatan ilk bölümden sonra belediye personel sisteminin gelişimi anlatılıyor. Osmanlı döneminden başlayıp cumhuriyet dönemine kadar uzanılıyor. İstihdamın bölgelere göre dağılımı veriliyor. Personel yönetimi konusunda çalışan merkezi kurumlar da üçüncü bölümde tanıtılıyor. Dördüncü bölüm ve devamında ise kadro atama izni ve işlemleri, görevde yükselme, memurluk sistemi ve mali hakları, sözleşmeli personel ve işçi statüsüne yer veriliyor. Personelin sendikal örgütlenmesi ve eğitimi de ayrı bölümler olarak kitabı tamamlıyor.

Kitabı önemli kılan özelliklerden biri bu alandaki tüzel düzenlemelere geniş yer vermesi. Kitapta yer verilmeyen yönetmelikler ya da yasalar ise CD’de bulunuyor.

Ayrıca personel işlerinde kullanılan formlar da kitapta yer alıyor. CD’de bir adım öteye gidilerek bu formlar işlenebilir ve çıktı alınabilir özellikte kullanıcıya sunuluyor.

Yayın No: 305, ANKARA, 2001

YEREL YÖNETİMLERDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ TÜRKİYE UYGULAMALARI

Türksel KAYA BENSGHİR / Aslı AKAY
 
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin merkezi ve yerel yönetimlere güçlü bir kamu politika aracı olarak sunduğu Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), ülkemizde kamu ve özel kuruluşlar tarafından yönetsel araç olarak farklı uygulama alanlarına konu olmaktadır. Nitekim, ülkemizde Bilgi Toplumu Stratejisi (2006-2010) Eylem Planı'nda ve yerel yönetimler mevzuatı nda CBS uygulamalarına yönelik düzenlemelere yer verilmiştir. Ancak, kamu kurumlarının bu yeni araçtan yararlanma çabaları henüz oldukça sınırlı düzeydedir. Bu kitapta, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin teknik ve yönetsel yönü bir arada değerlendirilerek, kavramsal çerçevesi çizilmiş, kamu yönetiminde CBS uygulamaları, Türkiye ve bazı ülke deneyimleri üzerinden değerlendirilmiştir. Türkiye'de yerel yöneticilerin (belediye ve il özel idareleri) Coğrafi Bilgi Sistemlerini nasıl algıladıkları, bu aracı hangi yönetsel alanlarda ve ne düzeyde kullandıkları, bir alan araştırmasının bulgularına dayanarak ortaya konmuştur. Ayrıca, ülkemizde yerel yönetimlerin CBS kullanım kapasitelerini güçlendirmeye yönelik öneriler sunulmuştur. Çalışmanın, kamu yönetici ve uygulayıcılarına CBS'nin kamu politika aracı olarak etkili kullanılmasına yönelik strateji ve politikalar geliştirmesinde rehber olması ve alanda çalışan araştırmacılara ışık tutması beklenmektedir.

Yayın No: 332, ANKARA, 2007